Stari grad Ostrožac – dragulj srednjovjekovne baštine BiH

Stari grad Ostrožac, smješten na slikovitom uzvišenju iznad smaragdne rijeke Une, svega desetak kilometara od grada Cazina, jedan je od najimpresivnijih i najvažnijih srednjovjekovnih spomenika u Bosni i Hercegovini. Ova veličanstvena tvrđava ne predstavlja samo arhitektonsko čudo svoga vremena, već i živu istorijsku knjigu u kamenu, koja svjedoči o burnim epohama kroz koje je prolazila bosanska država i šira regija.

{getToc} $title={Sadržaj}

Istorijski pregled – od Babonića do Berksa

Istorija Ostrošca seže duboko u srednji vijek, sve do XIII vijeka. Prvi pisani tragovi vezani su za moćnu plemićku porodicu Babonić, koja je u to vrijeme vladala dijelovima sjeverozapadne Bosne i Slavonije. Babonići su bili jedna od najuticajnijih plemićkih porodica tog perioda, a Ostrožac im je služio kao jedno od važnijih uporišta. Kroz naredne vijekove, tvrđava je mijenjala vlasnike i funkcije, prelazila iz ruku u ruke, a sa svakom promjenom donosila je i nove arhitektonske, kulturne i društvene slojeve.

U periodu osmanske vlasti, Ostrožac postaje sjedište kapetanije, a sama tvrđava se dodatno utvrđuje i prilagođava potrebama tadašnje vojne organizacije. U to vrijeme nastaju brojni dodatci karakteristični za orijentalnu i islamsku graditeljsku tradiciju. Nakon pada Osmanlijskog carstva, tvrđava ulazi u novi period – austrougarsku epohu.

Početkom XX vijeka, tačnije između 1900. i 1906. godine, austrougarski grof Lothar von Berks, koji je postao vlasnik kompleksa, započinje izgradnju neogotičkog dvorca unutar zidina tvrđave. Ovaj dvorac, građen u duhu romantizma i evropskog plemstva tog vremena, i danas dominira kompleksom kao svojevrsna arhitektonska simbioza srednjeg vijeka i modernijeg doba.

Arhitektura koja očarava

Ono što Stari grad Ostrožac čini jedinstvenim u cijelom regionu jeste njegova slojevita arhitektura. Kompleks se sastoji od srednjovjekovnih zidina i kula, osmanskih dogradnji i neogotičkog dvorca koji zajedno čine skladnu i fascinantnu cjelinu.

Među najočuvanijim i najatraktivnijim dijelovima tvrđave su kapi-kula i kružna branič-kula na kojoj se nalazi reljef zmaja urobora – mitskog bića koje simbolizuje vječnost. Ova simbolika posebno odjekuje u kontekstu dugovječnosti samog Ostrošca, koji je već više od sedam vijekova stajao kao svjedok vremena.

Unutrašnjost tvrđave skriva brojne prostorije, hodnike i stepeništa koja vode ka različitim dijelovima kompleksa. Dvorac Lothara von Berksa sačuvao je značajan broj originalnih prostorija koje su danas otvorene za posjete. U vrijeme moje posjete u dvorac se nije moglo ući jer je bio skoro urušen, pa je ulazak unutra na sopstvenu odgovornost. Kada se popnete na jednu od kula posebno se ističe pogled sa kojeg se vidi dolina Une, obližnje šume i kanjon koji okružuje tvrđavu – prizor koji ostavlja bez daha.

Kulturni centar i umjetnička oaza

Ostrožac nije samo istorijski spomenik, već i živ kulturni centar. U njegovom prirodnom okruženju nalazi se jedinstvena zbirka kamenih skulptura na otvorenom, nastala zahvaljujući kolonijama kipara koje se već decenijama održavaju na ovom lokalitetu. Više od stotinu skulptura rađenih u kamenu, raspoređenih po travnjacima unutar i oko tvrđave, pretvaraju Ostrožac u neobičnu galeriju pod vedrim nebom.

Zahvaljujući svojoj atraktivnosti i sve većem interesovanju javnosti, tvrđava je 2013. godine proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Ova odluka ne samo da je potvrdila njen izuzetan značaj, već je i otvorila vrata većim ulaganjima u očuvanje i revitalizaciju kompleksa.

Kako doći do Starog grada Ostrožac i šta očekivati od posjete?

Do Starog grada Ostrožca najlakše je doći iz Cazina, koji se nalazi na svega 10 kilometara udaljenosti. Na izlazu iz naselja Ostrožac nalazi se jasno označeno skretanje, a sama tvrđava je udaljena samo nekoliko stotina metara od glavne ceste. Pristup je moguć i iz pravca Bihaća, koristeći magistralne puteve M-14 i M-4.2. Parking prostor je osiguran za posjetitelje, ali se preporučuje raniji dolazak, posebno tokom turističke sezone, zbog ograničenog broja mjesta.

Radno vrijeme tvrđave je svakodnevno od 9 do 19 sati. Ulaznice se naplaćuju po simboličnoj cijeni, a dodatne informacije o vođenim turama, manifestacijama i specijalnim događajima mogu se dobiti putem lokalnih turističkih agencija ili zvanične internet stranice tvrđave.

Vođene ture posebno se preporučuju jer posjetiocima nude priliku da saznaju više o svakom detalju – od viteške prošlosti, preko osmanskog perioda, do evropskog stila Lotharovog dvorca. Iskusni vodiči znaju prenijeti atmosferu prošlih vremena na način koji oživljava kamen, zidove i legende vezane za tvrđavu.

Šta još posjetiti?

Osim samog Starog grada, šira okolina Ostrožca nudi brojne druge znamenitosti. Grad Cazin, kao administrativni i kulturni centar regije, obiluje istorijskim objektima, džamijama, crkvama i starim gradskim jezgrom. Nedaleko od Ostrošca nalazi se i rijeka Una, jedna od najljepših evropskih rijeka, koja pruža mogućnosti za rafting, ribolov i druge oblike aktivnog odmora.

Unsko-sanska krajina uopšte je poznata po svojoj netaknutoj prirodi, gostoprimstvu i bogatoj gastronomskoj ponudi. Posjeta Ostrošcu često bude samo početak istraživanja regije koja nudi autentično iskustvo Bosne i Hercegovine – spoj historije, kulture i prirode u najljepšem mogućem obliku.

Stari grad Ostrožac nije samo spomenik prošlosti, već i prostor živog sjećanja, umjetnosti i susreta. Njegova arhitektura, istorijski značaj i prirodno okruženje čine ga jedinstvenom destinacijom koju ne bi trebalo zaobići. Bilo da ste zaljubljenik u istoriju, umjetnost ili prirodu – Ostrožac će vam ponuditi iskustvo koje se pamti.

Posjetiti Ostrožac znači kročiti stazama vitezova, begova i grofova, udahnuti duh prošlih epoha i uživati u pogledu koji oduzima dah. Ovaj veličanstveni grad na stijeni iznad Une s pravom nosi epitet jednog od najvrijednijih bisera bosanskohercegovačke baštine.

Ako želite pročitati šta još možete posjetiti u Krajini kliknite ovaj link.